Nhà Tây Sơn 1778-1802

Nhà Tây Sơn khởi đầu từ cuộc nổi dậy chống lại cả hai nhà Trịnh – Nguyễn, sau đó thì thay thế cả hai cũng như triều Lê mạt để trở thành một triều đại phong kiến mới, là triều đại đầu tiên ngự trị trên lãnh thổ của cả hai miền Nam, Bắc sau 200 năm Trịnh Nguyễn phân tranh.

Bản đồ Việt Nam vào cuối thế kỷ 18, màu xanh đen thuộc về vua em Nguyễn Huệ, màu vàng thuộc về vua anh Nguyễn Nhạc (được trao lại cho Nguyễn Huệ cuối năm 1788), màu xanh lá cây là lãnh thổ do chúa Nguyễn Ánh kiểm soát (nguồn: Wikipedia)
 

Dưới thời vua Quang Trung (Nguyễn Huệ), nước Đại Việt đã có một giai đoạn ngắn yên bình và phát triển. Tuy nhiên, sau cái chết đột ngột của ông vào năm 1792, triều Tây Sơn không có người thừa kế xứng tầm và mau chóng bị chúa Nguyễn Ánh từ phương Nam tiêu diệt.

Chân dung lính Tây Sơn của William Alexander ở Hội An năm 1793 (nguồn: Wikipedia tiếng Việt)
 

Có thể nói, triều đại Tây Sơn nổi lên như cơn cuồng phong ngắn ngủi quét sạch những ngổn ngang thời Trịnh – Nguyễn phân tranh rồi vua Lê – chúa Trịnh ở cả Đàng Trong lẫn Đàng Ngoài. Cơn bão đó còn cuốn phăng những thế lực ngoại quốc đặt chân đến mảnh đất mà bây giờ là lãnh thổ nước Việt Nam từ Nam ra Bắc. Tuy vậy điều gì đã khiến cho một phong trào nghiêng trời lệch đất như vậy nhanh chóng lụi tàn? Những sử liệu mới cùng những cách nhìn mới trong khoảng vài chục năm trở lại đây sẽ giải đáp một phần cho câu hỏi này.

Có 49 tác phẩm về giai đoạn Nhà Tây Sơn 1778-1802:
sách tư liệu
Đại Nam liệt truyện – tập 2/4
Phát hành: 1889
Dịch giả: Viện Sử Học
Người gửi: Kim Dung
Số trang: 197
Giới thiệu: Đại Nam liệt truyện (chữ Hán: 大南列傳) là một bộ sách lịch sử ghi chép về gia phả nhà Nguyễn, các sự tích, công trạng của các công thần, liệt nữ và danh tăng,... viết bằng chữ Hán do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn. Đại Nam liệt truyện gồm 87 cuốn, 2000 trang bản thảo, chia làm hai phần chính: Tiền biên và Chính biên. Tập 2: Chính biên (Sơ tập) bao gồm từ cuốn đầu đến cuốn 33.
ĐỌC VÀ TẢI VỀ
sách tư liệu
Việt Sử toàn thư
Phát hành: 1960
Tác giả: Phạm Văn Sơn
Người gửi: Kim Dung
Số trang: 442
Giới thiệu: Việt Sử Toàn Thư trình bày những sự kiện lịch sử của Việt Nam, được chia làm ba phần chính từ thời Bắc thuộc, đến Việt Nam trên đường độc lập và thời kỳ Việt Nam mất độc lập vào tay Pháp. Theo lời tác giả, cuốn sách này là phiên bản rút gọn của bộ 7 cuốn Việt Sử tân biên của chính ông, đã giản lược để dễ tiếp thụ với các độc giả không chuyên về sử. Tác giả mong muốn bổ sung vào kho sử liệu của Việt Nam vốn được truyền lại từ thời xưa mang nặng tư tưởng phong kiến, đế quốc: "...ta phải có những cuốn sử mới viết theo quan niệm rộng rãi và tinh thần phóng khoáng của trào lưu dân chủ ngày nay cùng gồm thâu được nhiều điều mới lạ do sự khám phá hay sưu tầm của các học giả cận đại, hiện đại."
ĐỌC VÀ TẢI VỀ
sách tư liệu
Lịch sử nội chiến ở Việt Nam từ 1771 đến 1802
Phát hành: 2017
Người gửi: Kim Dung
Số trang: 418
Giới thiệu: Lịch sử nội chiến ở Việt Nam từ 1771 đến 1802 đã dựng lại chi tiết bàn cờ quyền lực trong xã hội Đại Việt nửa cuối thế kỷ 18. Những liên minh và đối địch, tạm thời hay lâu bền dựa trên căn bản quyền lợi thiết thân được tái hiện sinh động: những giáo sĩ thừa sai và các nhà buôn Tây phương, nhóm di dân Hoa kiều và cướp biển Tề Ngôi, các thế lực ngoại bang Xiêm La và Mãn Thanh, nhà Lê-Trịnh thời mạt diệp và những vị hoàng thân chạy loạn… Vượt lên trên hết là gương mặt hai đối thủ lớn nhất của thời đại: Quang Trung Nguyễn Huệ và Gia Long Nguyễn Ánh.
ĐỌC VÀ TẢI VỀ
clip lịch sử
Hoàng Việt Long hưng chí: Mở đầu (audio)
Phát hành: 07/2021
Tác giả: Ngô Giáp Đậu
Người gửi: Ẩn danh
Thời lượng: 14 phút 20 giây
Nguồn: Kênh Youtube Việt Sử
Giới thiệu: Bộ tiểu thuyết lịch sử viết theo lối chương hồi Hoàng Việt Long hưng chí sẽ kể lại những diễn biến của một giai đoạn lịch sử có nhiều biến động chính trị, quân sự có ảnh hưởng sâu rộng đến vận mệnh của dân tộc ta. Tác phẩm bao quát trên dưới năm mươi năm bắc ngang cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX. Nằm gọn trong khoảng thời gian này có một trong những sự kiện quan trọng nhất của dân tộc: đó là sự thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn, dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong, của triều đình Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài và chiến thắng mùa xuân năm Kỷ Dậu (1789) đánh tan cuộc xâm lăng của quân nhà Thanh...
XEM CLIP
clip lịch sử
Lịch sử nội chiến ở Việt Nam từ 1771 đến 1802 (audio)
Phát hành: 07/2021
Người gửi: Ẩn danh
Thời lượng: 1 tiếng 11 phút 6 giây
Nguồn: Kênh Youtube Việt Sử
Giới thiệu: Lịch sử nội chiến ở Việt Nam từ 1771 đến 1802 đã dựng lại chi tiết bàn cờ quyền lực trong xã hội Đại Việt nửa cuối thế kỷ 18. Những liên minh và đối địch, tạm thời hay lâu bền dựa trên căn bản quyền lợi thiết thân được tái hiện sinh động: những giáo sĩ thừa sai và các nhà buôn Tây phương, nhóm di dân Hoa kiều và cướp biển Tề Ngôi, các thế lực ngoại bang Xiêm La và Mãn Thanh, nhà Lê-Trịnh thời mạt diệp và những vị hoàng thân chạy loạn… Vượt lên trên hết là gương mặt hai đối thủ lớn nhất của thời đại: Quang Trung Nguyễn Huệ và Gia Long Nguyễn Ánh.
XEM CLIP
clip lịch sử
Vua Gia Long và người Pháp (audio, chương 1/23)
Phát hành: 06/2021
Tác giả: Thụy Khuê
Người gửi: Tùng Nguyễn
Thời lượng: 38 phút 9 giây
Nguồn: Kênh Youtube Việt Sử
Giới thiệu: "Chúng ta có chứng cớ để bác bỏ hoàn toàn luận điệu của các sử gia thực dân, không những họ đã cướp nước, mà còn cướp cả quá khứ, cả lịch sử của ta nữa. Công việc mênh mông, mà người biết tiếng Pháp ở trong nước ngày càng giảm, nếu không bắt đầu lúc này, thì ai làm hộ, mai sau?..." - Thụy Khuê
XEM CLIP
sách tư liệu
Đại Nam thực lục – tập 2/10
Phát hành: 2007
Dịch giả: Viện Sử Học
Người gửi: Ẩn danh
Số trang: 998
Giới thiệu: Đại Nam thực lục là bộ biên niên sử Việt Nam viết về triều đại các chúa Nguyễn và các vua nhà Nguyễn. Đại Nam thực lục bản gốc gồm 584 quyển viết bằng chữ Hán thể văn ngôn và ghi chép các sự kiện lịch sử tới năm 1925 (không bao gồm vua Bảo Đại). Đây là bộ sử liệu quan trọng của triều Nguyễn. Nó là nguồn tham khảo chính cho các bộ sách sử của Cao Xuân Dục (Quốc triều chính biên toát yếu) và Trần Trọng Kim (Việt Nam sử lược). Tập hai là phần Chính biên-Kỷ thứ hai (từ 1820 đến 1829).
ĐỌC VÀ TẢI VỀ
sách tư liệu
Đại Nam thực lục – tập 1/10
Phát hành: 2002
Dịch giả: Viện Sử Học
Người gửi: Kim Dung
Số trang: 1079
Giới thiệu: Đại Nam thực lục là bộ biên niên sử Việt Nam viết về triều đại các chúa Nguyễn và các vua nhà Nguyễn. Đại Nam thực lục bản gốc gồm 584 quyển viết bằng chữ Hán thể văn ngôn và ghi chép các sự kiện lịch sử tới năm 1925 (không bao gồm vua Bảo Đại). Đây là bộ sử liệu quan trọng của triều Nguyễn. Nó là nguồn tham khảo chính cho các bộ sách sử của Cao Xuân Dục (Quốc triều chính biên toát yếu) và Trần Trọng Kim (Việt Nam sử lược). Tập một bao gồm phần Tiền biên (từ Chúa Nguyễn Hoàng đến Chúa Nguyễn Phúc Thuần) và Chính biên-Kỷ thứ nhất (từ đời Gia Long 1778 đến 1819).
ĐỌC VÀ TẢI VỀ
sách tư liệu
Sài Gòn năm xưa
Phát hành: 1960, Nhà sách Khai Trí
Tác giả: Vương Hồng Sển
Người gửi: Kim Dung
Số trang: 125
Giới thiệu: Nối dõi tổ tiên, trong cuộc Nam tiến vĩ đại: Đến bây giờ, các học giả vẫn bàn cãi không thôi chung quanh hai tiếng"Sài" "Gòn", chẳng biết từ đâu, bởi đâu mà có. Kẻ nói vầy, người nói khác, không ai chịu ai. Tranh luận mãi càng thêm rối trí, không bổ ích vào đâu. Một điều an ủi chung cho hạng gàn như tôi là chính trong tập khảo cứu năm 1885, nhà bác học uyên thâm trong Nam, cụ Trương Vĩnh Ký, cũng tỏ ra bối rối như ai! Để dọn đường tìm hiểu thêm về nguồn gốc "Sài Gòn" của người Việt, chúng tôi trước tiên, xin tóm tắt cuộc Nam tiến...
ĐỌC VÀ TẢI VỀ
Dòng thời gian
Ít tác phẩm nhất
Nhiều tác phẩm nhất