Bắt đầu bằng việc đất nước bị chia đôi sau hiệp định Geneva, đây là thời kỳ đẫm máu nhất trong lịch sử Việt Nam với cuộc chiến giữa miền Bắc theo phe Xã Hội Chủ Nghĩa (XHCN) và miền Nam theo phe Tư Bản Chủ Nghĩa (TBCN).
Tùy vào góc nhìn mà mỗi bên có cách gọi khác nhau về cuộc chiến này, như: cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ hai, cuộc nội chiến Nam-Bắc, cuộc chiến tranh ý thức hệ, hay là cuộc chiến “chống Mỹ cứu nước” (như cách gọi trong nước vào thời điểm hiện tại)… Kết quả là cái chết của hơn 3 triệu người Việt Nam và gần 60 ngàn lính Mỹ. Hậu quả của cuộc chiến thảm khốc nhất trong lịch sử Việt Nam vẫn còn dai dẳng cho đến ngày hôm nay, cùng với sự chia rẽ về ý thức hệ không vì kết quả của cuộc chiến mà được san lấp.
Cuộc chiến kết thúc với thắng lợi chung cuộc của phe miền Bắc XHCN tháng Tư năm 1975. Hai miền Nam Bắc quy về một mối dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản (ĐCS) Việt Nam. Đất nước Việt Nam bước vào thời kỳ thống nhất và xây dựng XHCN trên cả 2 miền.