Vị hoàng đế sáng lập nhà Lý là Lý Công Uẩn, hiệu là Lý Thái Tổ, xuất thân là một võ quan cao cấp triều Tiền Lê. Khi nhà Tiền Lê suy yếu, ông được triều thần tôn lên làm hoàng đế, mở đầu một triều đại rực rỡ kéo dài đến hơn 200 năm trong lịch sử dân tộc.
Gần 1 năm sau khi lên ngôi, ông tiến hành dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về thành Đại La và đổi tên thành Thăng Long.
Tượng đài vua Lý Thái Tổ (Nguồn: Wikipedia)
Thời kỳ này cũng chứng kiến sự kiện tên nước ta được đổi từ Đại Cồ Việt sang nước Đại Việt dưới triều vua Lý Thánh Tông vào năm 1054.
Cương thổ nhà Lý. Vùng màu cam là lãnh thổ mở rộng về phía Nam năm 1069 thời Lý Thánh Tông (Nguồn: Wikipedia)
Là triều đại phong kiến có quy củ đầu tiên của Việt Nam từ khi Ngô Quyền dành lại quyền tự chủ thế kỷ 10, nhà Lý đóng vai trò quyết định trong việc hình thành một nước Nam không những độc lập về lãnh thổ mà còn có văn hiến. Đồng thời với triều Lý trỗi dậy ở phương Nam là nhà Tống bạc nhược ở phương Bắc. Có thể nói trong lịch sử quan hệ hai nước, chưa bao giờ thế lực của nước Nam lại có thể khiến người phương Bắc e ngại đến vậy. Đáng tiếc là 20 năm tàn phá văn hóa của nhà Minh vào thế kỷ 15 khiến người Việt đời sau còn nhiều điều thắc mắc chưa được giải đáp về triều đại huy hoàng này…
Có 43 tác phẩm về giai đoạn Nhà Lý 1009-1225:
sách tư liệu
Đại Nam quốc sử diễn ca (Q2): Từ Lý đến Nguyễn Tây-Sơn
Giới thiệu:Đại Nam Quốc sử Diễn ca (chữ Nho: 大南國史演歌) là một tác phẩm văn vần bằng chữ Nôm sáng tác vào khoảng triều Tự Đức thời nhà Nguyễn. Tác phẩm này được thực hiện theo lệnh của vua Tự Đức, với Phạm Đình Toái biên soạn, Phan Đình Thực nhuận chính và Đặng Huy Trứ là người đem in. Bản chữ Quốc ngữ đầu tiên cũng xuất hiện năm 1870 do Trương Vĩnh Ký diễn âm. Đại Nam quốc sử diễn ca là một áng văn viết theo thể lục bát, chép lịch sử dân Việt từ Kinh Dương Vương và họ Hồng Bàng đến hết nhà Lê.
Giới thiệu:Đại Việt sử ký toàn thư (chữ Hán: 大越史記全書), đôi khi gọi tắt là Toàn thư, là bộ quốc sử viết bằng Hán văn của Việt Nam, viết theo thể biên niên, ghi chép lịch sử Việt Nam từ thời đại truyền thuyết Kinh Dương Vương năm 2879 TCN đến năm 1675 đời vua Lê Gia Tông nhà Hậu Lê. Bộ sử này được khắc in toàn bộ và phát hành lần đầu tiên vào năm Đinh Sửu, niên hiệu Chính Hòa năm thứ 18, triều vua Lê Hy Tông, tức là năm 1697. Đây là bộ chính sử Việt Nam xưa nhất còn tồn tại nguyên vẹn đến ngày nay, do nhiều đời sử quan trong Sử quán triều Hậu Lê biên soạn.
Giới thiệu:Trần Thủ Độ là nhân vật trụ cột của triều Trần. Ông là công thần sáng lập triều Trần và là người thực tế nắm quyền lãnh đạo đất nước những năm đầu triều Trần, khoảng 40 năm. Trần Thủ Độ cũng là nhân vật bị các sử thần thời phong kiến chê trách nhiều. Dưới ngòi bút của họ, Trần Thủ Độ hiện ra như một quyền thần vô học, có tài mà không có đức, có công với nhà Trần mà lại có tội với nhà Lý. Trần Thủ Độ là người bản lĩnh và cá tính khác thường. Ông xử lý việc gì cũng thẳng thắn, thường quyết đoán theo ý chí của mình. Năm 70 tuổi, trước lúc chết 5 tháng, sử cón chép việc ông đi tuần ở vùng biên giới Lạng Sơn. Ông đề cao tư tưởng pháp trị, định ra luật lệ, quy chế hành chính và gương mẫu thực hiện. Trần Thủ Độ xứng đáng được xếp vào hàng những nhân vật kiệt xuất...
Giới thiệu:VIỆT SỬ GIAI THOẠI là bộ sách khai thác những ghi chép của các bộ chính sử xưa. Như bạn đọc đã biết, để viết về thời đại Hùng Vương và An Dương Vương, các bộ chính sử xưa đã dựa chủ yếu vào dã sử hoặc truyền thuyết dân gian. Hẳn nhiên, truyền thuyết dân gian không phải là sử nhưng truyền thuyết dân gian bao giờ cũng được hình thành trên cơ sở của một sự thực lịch sử nào đó. Một khi trong tay mình có đầy đủ những tài liệu mà chính sử xưa đã khai thác, chúng tôi nghĩ rằng, tốt nhất là mình hãy tự giới thiệu lấy, không nên trích lục những gì mà chính sử xưa đã trích lục. Xưa nay, tam sao thất bản vốn là chuyện chẳng hay. Từ cách nghĩ này, chúng tôi đã viết một số giai thoại trên cơ sở trích dịch một số sách như : Lĩnh Nam chích quái, Việt điện u linh tập ...v.v.
Giới thiệu:Cuốn sách "Việt Sử Kỷ Yếu" do tác giả Trần Xuân Sinh ghi chép lại lịch sử nước nhà về các thời đại từ Thời đại thượng cổ trước năm 208 tr. CN đến Thời đại Bắc thuộc (thời đại Trung cổ) từ năm 208 tr. CN đến năm 939. Thời đại tự chủ từ năm 939 đến năm 1527. Thời đại Nam Bắc phân tranh từ năm 1527 đến năm 1802. Thời đại cận kim từ năm 1802. Và từ năm 1945 là Thời đại hiện kim. (Phỏng theo Trần Trọng Kim trong Việt Nam sử lược).
Giới thiệu:Thuyết Trần là cuốn lịch sử họ Trần do cụ Trần Xuân Sinh 91 tuổi (sinh năm 1912) dày công biên soạn. Đây là tài liệu khá đầy đủ, nhiều tư liệu quý báu và văn phong hấp hẫn. Nội dung Tài liệu, như tác giả đã nói: "Nhân soạn lại bộ gia phả họ nhà, tôi viết thêm tập Tài liệu này, mục đích không phải chỉ chép lịch sử văn trị võ công triều đại nhà Trần, mà ghi lại thêm những lời luận về sự nghiệp của vua tôi dòng họ Trần, sau có phụ lục thêm về một số danh nhân cùng họ... Đây là tập lịch sử ký sự, chứ không phải là lịch sử "tiểu thuyết" nên các việc làm của người xưa đều được chép dựa theo sử sách cũ, không dám viết theo sự suy luận của riêng mình..."
Giới thiệu:"...được sự động viên khích lệ của nhiều đồng nghiệp, tôi mạnh dạn viết công trình "Các nền văn hóa cổ Việt Nam" bao gồm những hiểu biết của chúng ta cho đến nay về các nền văn hóa khảo cổ trên đất nước từ khi con người có mặt trên đất nước ta đến thời Nguyễn..."
Giới thiệu:Cuốn sách góp phần làm sáng rõ hơn thân thế và những đóng góp nổi bật của anh hùng dân tộc Lê Hoàn vào tiến trình lịch sử đất nước nói chung và trong việc định đô Thăng Long sau này của Lý Công Uẩn nói riêng...
Giới thiệu:Việt sử tân biên là một bộ sách quy mô về Lịch sử Việt Nam, gồm 5 tập, chia làm 7 quyển do sử gia Phạm Văn Sơn biên soạn và phát hành từng tập từ năm 1956 đến năm 1972 tại Sài Gòn. Quyển 1: Thượng và Trung cổ thời đại (Nhà sách Khai Trí, 1956, Sài Gòn), tựa của GS. Nguyễn Đăng Thục từ thời vua Hùng đến hết thời Lý.
* Phiên bản rút gọn của bộ sách này là cuốn "Việt Sử toàn thư" của cùng tác giả, bản audio do chúng tôi thực hiện ở đây https://vietsu.org/viet-su-toan-thu-tu-thuong-co-den-hien-dai-audio
